Lincoln ontwaakt hevig bibberend in een eindeloze sneeuwvlakte. Het duurt even voor hij zich herinnert waar hij is: boven op Mount Everest. Zijn vrienden hebben hem achtergelaten, omdat ze dachten dat hij was gestorven aan hoogteziekte. Ziek, verzwakt en onderkoeld dringt het besef tot hem door dat als hij dit wil overleven, hij in zijn eentje de berg zal moeten afdalen.
Mijn vriend en ik zitten in bed en kijken een aflevering van I shouldn't be alive, een serie waarin waargebeurde overlevingsverhalen van mensen in de wilde natuur worden gereconstrueerd. De serie werd gemaakt tussen 2005 en 2012 en doet soms wat gedateerd aan. Ook de kwaliteit van de reconstructies laat te wensen over. En toch vreten we het als zoete koek.
Vanuit dramaturgisch oogpunt zou ik zeggen dat dit komt doordat de hoofdpersonages het beste doel hebben dat in drama bestaat: overleven. Basaler en invoelbaarder wordt het niet, doodsangst is universeel. Als ik mijn filosofische blik erop loslaat, dan denk ik echter dat het dieper gaat dan dat. Dat de serie ons raakt op een gevoelige plek.
Wij mensen zijn extreem geciviliseerd. We staan bovenaan de voedselketen en hebben de hersens en de middelen om de natuur naar onze hand te zetten. Tegelijkertijd ervaren we de keerzijde van al die maakbaarheid: de continue druk om succesvol te zijn. En dus stressen we de pan uit over zaken als geld, macht, schoonheid, aanzien. Zaken van het ego. En het ego is een slechte leidraad. Dat weten we hier thuis wel, maar het kunnen en durven loslaten is een tweede.
I shouldn't be alive confronteert ons hiermee. Want je kunt nog zo veel geld, aanzien en schoonheid hebben, je hebt er niks aan als je in je eentje op een oceaan vol haaien dobbert. Mensen die verdwalen in de natuur leren zichzelf kennen in hun puurste vorm. Het enige bezit dat ze dan nog koesteren, is de liefde voor het leven. Lincoln en velen met hem komen als een compleet ander mens uit hun helletocht. Verlicht, zou je kunnen zeggen.
Al bingewatchend vanuit ons comfortabele bed kijken mijn vriend en ik in feite onze eigen nietigheid in de ogen. En dat zet de boel in perspectief. Voor even. Want waar Lincoln zijn tocht de rest van zijn leven met zich meedraagt, zakt het bij ons naar de achtergrond en neemt het dagelijks leven weer de overhand. Ongewild gaan de oogkleppen weer op. Totdat we weer een nieuwe aflevering aanzetten. Dit keer gaat het over Dewey, die vast komt te zitten in een actieve vulkaan. Genieten.
Deze column is gepubliceerd in de PS van het Parool van 16 jan. 2019.